Veel mensen zijn het zich niet bewust dat ‘schaamte’ een belangrijke rol in hun leven speelt. Maar het is wel een gevoel dat grote gevolgen heeft voor je leven. Voor het plezier in het leven en voor de verdere ontwikkeling in je leven. Schaamte is de oorzaak van veel vormen van seksuele en relationele gebrokenheid. Ook voor je lichamelijke en psychische gezondheid. Daarom is het goed, dat als je er last van hebt, om er ook afscheid van te nemen.

Een deel van de grote problemen wereldwijd zijn een gevolg van ‘schaamte’. Denk maar eens aan al die mensen, die vanwege hun huidkleur zich minderwaardig voelen. Of die vanwege hun afkomst, hun kast, gezin of familie zich minderwaardig voelen. Of in een aantal landen om omdat ze vrouw zich minderwaardig voelen.

Schaamte is het gevoel dat je minderwaardig bent of niet waardige dingen hebt gedaan. Schaamte kan ontstaan als je tekort schiet in wat je zou willen zijn of wat je zou willen doen. Als je gezondigd hebt kan schaamte ontstaan maar het kan ook ontstaan zonder dat je hebt gezondigd hebt.

De weg naar vrijheid
De weg naar de vrijheid gaat via enkele pleisterplaatsen. Afstand nemen als je ideaal beelden, droombeelden hebt van jezelf waar je niet aan kunt voldoen (1). Als je schuldig bent aan een vergrijp, dat in orde maken (2). Als je christen bent: beseffen wie je bent in Christus (3). Herstel door dicht te schuilen bij God (4).

(1) Naar buiten toe is schaamte gezichtsverlies, naar binnen toe is het afwijzing. Ik wijs mijzelf af omdat ik niet beantwoord heb aan het ideaal dat ik mijzelf had gesteld, aan het (droom)beeld dat ik van mijzelf koesterde. Ik verwerp mijzelf. Het resultaat is: gebroken zelfbewustheid, zelfverwerping en zelfhaat.

 (2) Als je hebt gezondigd sta je schuldig tegenover God. Zie bijvoorbeeld het verhaal van David en zijn affaire met Batseba, 2 Samuel 11, en de daarbij passende Psalmen 32 en 51. De weg eruit geeft Joh 1: 29 aan: Jezus is het offer voor onze zonden. Matteüs 2:21 zegt het: ‘Hij kwam om zijn volk van de zonde te redden’. De dood van Jezus is de verzoening van onze schuld. En, ‘Belijden we onze zonden, dan zal hij, die trouw en rechtvaardig is, ons onze zonden vergeven en ons reinigen van alle kwaad’, 1 Joh. 1: 9. Het kan zijn dat je je zonde hebt beleden en dat je je schaamt voor God. Begrijpelijk. Mag ook wel even denk ik. Maar houdt dat niet vast.

(3) Besef dat je uniek bent. Als je christen bent, weet je ook dat je geliefd bent. Er is een grote prijs voor jou betaalt. Jij bent uniek en jij met je eigenheid bent nodig in het grotere geheel. Zonder jou is het geheel niet compleet. Een gemeenschap heeft allerlei soorten nodig. Juist zelfs zwakke mensen. Sluit je aan bij een gemeenschap die je duidelijke maakt wie je bent en je ook waardeert. Dat is de plicht en de taak voor iedere christelijke gemeenschap.

(4) Maak een plek in je huis voor regelmatig gebed en schuil bij God.  De uitweg uit schaamte is schuilen. “Heer, bij U schuil ik, laat mij niet beschaamd worden” (Psalm 31). Wat gebeurt er dan als wij dat doen? Dan worden wij in ere hersteld, met al onze zwakheden aanvaard. Dit helpt ons onszelf te accepteren, waardoor wij ons zelfbeeld kunnen gaan bijstellen.

Een voorbeeld: Je schaamt je voor je huidskleur, je vrouw zijn, je handicap etc.
1. Neem afstand van het feit dat je door een van de kenmerken niet volwaardig zou zijn. Pas je ideaalbeeld aan: een volwaardig mens met jouw kleur, een volwaardige vrouw, een volwaardig mens met een handicap. Misschien helpt het bedenken van dit ook nog. De oorspronkelijke huidskleur van een mens was donker. Mensen, die nu blank zijn, hebben door de tijd hun pigment verloren. In de schepping van de wereld zit een opgaande lijn van eenvoudig tot de schepping van de mensen. Als laatste is de vrouw geschapen. Denk aan de topsporters bij de Paralympics.
2. Schuld voor God is voor dit voorbeeld niet aan de orde. Behalve misschien dat terwijl deze weg zo uitdrukkelijk in de Bijbel staat, dat je die weg niet bent gegaan tot nu toe.
3. Voeg je in een levende christelijke gemeente. Zij zullen je tonen wie je bent in Christus. De Heilige Geest zal het je ook duidelijk maken wie je bent en wat je plaats in het leven kan zijn.
4. Maar een plekje in je huis voor gebed en schuil bij God. Voor als je weer onrecht hebt ervaren of als je met je beperking van je handicap weer bent geconfronteerd.

Hoe kun je mensen herkennen met veel schaamte?
Er zijn drie mogelijke reacties van mensen op hun schaamte. Ze ‘bezwijken’ er onder. Dat uit zich door zich emotioneel af te zonderen van de buitenwereld. Om zich op die manier te beschermen. Maar die persoon zit daar opgesloten met zijn of haar pijn. Anderen proberen zich eruit te ‘vechten’ en weer anderen proberen te ‘vluchten’.

Hoe kun je ze helpen?
Verdiep je verder in dit onderwerp en ga de stappen langs die hierboven staan.

Als je verder in dit onderwerp wilt verdiepen lees dan ook deze pagina drie citaten, zie link en het artikel ‘schuld en schaamte’ van Wim Rietkerk, zie link: http://www.bijbelstudie.net/bijbelstudie/articles/19903/1/Schuld-of-schaamte/Page1.html