De Bijbel is een boek van een ultiem niveau op geestelijk gebied. Gemaakt op momenten in de geschiedenis dat er een uitzonderlijke openbaring en inzicht was. De Bijbel kan ons daarom uitstekend helpen om verstandig te leven. Laat de Bijbel je leren en sturen.

In de westerse kerken is het de gewoonte dat wij wel even de Bijbel gaan beoordelen. Ik zie dat als een belachelijke situatie. Westerse hoogmoed. Alsof een leerling van groep 3 van de basisschool denkt hij de wereld wel kan uitleggen hoe je moet rekenen. Ik hoop niet dat ik naar zo’n Bijbelstudie moet luisteren. Helaas gebeurt het wel eens.

Nu is het wel zo dat over de tekst, zoals die in onze Bijbelvertaling is terecht gekomen, allerlei opmerkingen zijn te maken. Als je weet waar de zwakke plekken zitten kun je door onderzoek en studie en door gebed weer dichter bij de oorspronkelijke tekst en bedoeling uitkomen. Daar gaat het hieronder over.

De Bijbel
De Bijbel bestaat uit 66 documenten van allerlei soorten zoals verhalen, geschiedschrijving, regelingen, liederen, gedichten, spreuken, profetieën, brieven en preken. De eerste documenten werden in het Hebreeuws en de latere in het Grieks geschreven. Er is ook nog een klein stukje in het Aramees geschreven. Een in die tijd in het Midden Oosten internationaal gebruikte taal.

We hebben geen enkel oorspronkelijk document meer. Het zijn allemaal overgeschreven exemplaren van overgeschreven exemplaren. Vanaf 1947 en enkele jaren daarna zijn oude handschriften gevonden, die van het begin van de jaartelling waren. Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Dode_Zee-rollen. De oudste vrij complete versie van het Oude Testament was tot dan toe van het jaar 1000. Hoeveel verschillen zouden er zijn gemaakt in die duizend jaar van overschrijven? Wetenschappers verwachtten miljoenen fouten. Gelukkig bleken er weinig verschillen te zijn. De nieuwe NBV vertaling laat een deel van die verschillen zien. Ik schat één woord of klein stukje van een zin in een tekst ergens in één op de twee hoofdstukken van een boek van het Hebreeuwse deel van de Bijbel.

Er zijn instituten die zo goed mogelijke versies van de oorspronkelijke Bijbel proberen te maken. Het Duitse Bijbelgenootschap geeft een versie van het Hebreeuwse/Arameese deel uit. Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Biblia_Hebraica_Stuttgartensia. De Universiteit van Münster beheert de versie, inmiddels versie 27, van de Griekse tekst van de Bijbel. Versie 1 is destijds nog door Erasmus gemaakt. Bron: http://nl.wikip edia.org/wiki/Novum_Testamentum_Graece.

Er zijn nog wel meer opmerkingen te maken over de beschikbare tekst. Als je gewend bent om Gods stem te verstaan, dan is het daarom goed, wanneer een tekst in je geest gaat wringen om tot God te bidden om wijsheid en openbaring.

Vertalingen
Er zijn voor het Nederlandse taalgebied wel meer dan tien vertalingen te koop. Ik gebruik zelf de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) van 2004/2007. Deze is op de laatste versie van de meest waarschijnlijke Bijbeltekst gebaseerd. Aan de vertaling hebben ook taalkunstenaars gewerkt. Daarnaast gebruik ik de NBG vertaling van 1951 en de Statenvertaling (SV). De eerste versie hiervan is van 1618/1619. Beide vertalingen hebben het nadeel van ouderwets taalgebruik. Verder gebruik ik de Herziene Statenvertaling (HSV). Deze is wel modern maar het nadeel is dat deze vertaling is gebaseerd op dezelfde kwalitatief mindere tekst van de Bijbel als de Statenvertaling.

Deze vertalingen hebben, logischer wijs, allen het nadeel dat ze gemaakt zijn door mensen met een achtergrond, die bij de kerk van die tijd paste. SV en HSV hebben een reformatorische achtergrond. NBG uit het midden van de Hervormde en Gereformeerde kerk uit de vijftiger jaren. En de NBV door een kerk die de Bijbel vooral als een literair werk ziet.

Je kunt bij de vertalingen ook met tegengestelde belangen te maken hebben tussen stromingen binnen de kerk. Zo heeft de NBV een nieuw woord gebruikt, namelijk klanktaal, als het gaat om het spreken in tongen. Er zijn reformatorische mensen die zich daaraan storen. Men vindt dat door er een apart woord aan te geven het spreken in tongen teveel aandacht krijgt.

De tekst van de Bijbel kent geen hoofd- en kleine letters. Ook geen onderscheid tussen u of jij. Zaken die in onze vertalingen een belangrijke rol spelen. Het Hebreeuws kent geen overtreffende trap. Het Hebreeuws kent geen wiskundige kreten als eeuwig. Het kent wel tijdperken, eeuwen. In de Bijbel komt het woord JHWH voor, waar de vertalers HEERE of HEER, met hoofdletters, van hebben gemaakt. Als u deze woorden in de vertaling leest, weet dan dat ze zo niet in de Bijbel staan.

De Bijbel kent geen kopjes boven de paragrafen. Die hebben vertalers er zelf aan toegevoegd en missen soms faliekant de boodschap. Zo staat boven de paragraaf van de bekering van Israël tot God in de NBV het kopje “Samuël spreekt het volk toe” en bij de SV en NBG “De Filistijnen bij Mispa verslagen” (1 Sam 7).

De Bijbel kent ook geen hoofdstuk en versindeling. Dat die eraan is toegevoegd is natuurlijk wel handig maar de keuze kan ook misverstanden veroorzaken. Zo leest men graag 1 Korinte 13 over de liefde. “Zie je wel dat de liefde het belangrijkste is?”. Maar als je een vers verder leest daar staat dan dat profeteren nog belangrijker is. Wel sneu natuurlijk als je tegen profeteren bent.

Vertalen in de context?
Dit is het argument van vertalers om de ene keer een woord met een bepaald Nederlands woord te vertalen en de andere keer met een ander woord. Dat zou dan beter in de context passen.

Ik heb nu al heel wat Bijbelstudies gedaan, soms is er wel wat voor te zeggen om verschillende woorden te gebruiken, maar soms is het ook onzin. Zo wordt het Griekse woord voor kracht, van de kracht van God, soms vertaald met gezag. En wordt het Griekse woord voor gezag, wat wij zouden hebben in de geestelijke wereld, vertaald met kracht. Zo zorg je voor verwarring over deze belangrijke begrippen. Verwarring hoort niet bij het Koninkrijk van God. Vergeef ons Heer.

Wat ik schokkend vond is dat vertalingen, die in de tijd van slavernij gemaakt zijn, het woord slaaf vermijden. De SV is daar een voorbeeld van. Zo maak je het zout van het Woord van God krachteloos. Vergeef ons Heer.

Daarom is belangrijk bij de voorbereiding: wat staat er in de Bijbel in plaats van wat staat er in vertalingen van de Bijbel.

Hoe kom je erachter wat er in de Bijbel staat?
Op deze site staan vooral thema studies. Als je een thema studie doet kun je eerst in Biblija zoeken op woorden die met het thema te maken hebben. Als je een tekst hebt met dat woord, kun je in de Blue Letter Bible opzoeken welk nummer dat woord heeft. En vervolgens kun je in deze online bible alle teksten vinden waar dat woord in de Bijbel voorkomt. Zie http://www.biblija.net/biblija.cgi en http://www.blueletterbible.org/

Goed om te weten dat ene meneer James Strong een lijst heeft gemaakt van alle woorden in de Bijbel en ze vervolgens genummerd heeft. De woorden uit het Hebreeuws beginnen met een H en dan een viercijferig nummer. De woorden uit het Grieks beginnen met een G. James Strong gebruikte de versie van de Bijbel, die is gehanteerd voor de King James vertaling. Meer info: http://nl.wikipedia.org/wiki/Concordantie_van_Strong

Beetje jammer
Wat ik jammer vind is is dat we in de vertaling niet dichter bij de joodse namen van de mensen zijn gebleven. Waarom zeggen we niet Moshe in plaats van Mozes, Shlomo in plaats van Salomo en Jeshua in plaats van Jezus. De Engelse Jewish Bible is de enige vertaling die ik ken die wel gewoon de originele namen gebruikt. Via deze site te lezen: http://www.biblestudytools.com/cjb/

Septuaginta
Op gegeven moment werd het evangelie buiten Israël gebracht. Daar sprak men Grieks en geen Hebreeuws. Gelukkig was er al eeuwen een vertaling in het Grieks van de Bijbel, die men kon gebruiken. Een Bijbel zonder het Nieuwe Testament natuurlijk. Deze vertaling heet de Septuaginta. De Septuaginta is, naar de huidige maatstaven gemeten, een vrij slordige vertaling. Toch hebben evangelisten en de andere schrijvers van het Nieuwe Testament voor de citaten uit het Oude Testament, er zijn wel 300 citaten geteld, meestal de Septuaginta gebruikt. Meer info: http://nl.wikipedia.org/wiki/Septuagint en http://en.wikipedia.org/wiki/Septuagint

Het woord van God is levend
Uit het gebruik van de citaten zie je dat de schrijvers van het Nieuwe Testament een zekere mate van vrijheid hanteren om met de tekst van de Bijbel om te gaan. Hetzelfde is ook op te merken als je ziet hoe Jezus met Bijbelteksten omgaat. Hij geeft er soms een inhoud aan, die men er nog nooit aan had gegeven. Ook Hij hanteert een zekere mate van vrijheid. Geleid door de Geest mogen wij ook teksten “oprekken”, “verbreden” en “verdiepen”. Goede leraren/predikanten passen dit ook toe. Je merkt dan: “Het staat er niet precies, maar het is wel waar”. En “het is ook mooi en verdiepend”. Dit omgaan met de schrift is in de lijn van de apostelen en profeten. De opgeschreven woorden worden levende woorden.

Het woord van God als levend woord gebruiken moet natuurlijk altijd in ontzag voor God zelf zijn. Passend bij andere delen van de Bijbel. En wij als zijn dienstknechten mogen het alleen hanteren tot opbouw van de gemeenten. Als dit zou leiden dat wij zelf wel bepalen wat God had moeten zeggen, dan is het hopeloos ontspoord. Daarom is het goed om broeders en zusters in het geloof hierbij te betrekken en hen te vragen: “Vinden jullie dit ook?”. Niet om te checken of zij dit zelf ook vinden maar om te toetsen of de Geest ook tot hen spreekt dat dit goed is.