Dit stukje tekst is gemaakt voor hen die zich verder in het onderwerp autoriteit willen verdiepen. De Bijbel zegt  veel over autoriteit en laat er allerlei kanten van zien.

Het begrip autoriteit komt vooral in het Nieuwe Testament voor, het Griekse deel van Bijbel. Autoriteit is de vertaling van het Griekse woord ‘exousia’ . Je zou dit woord ook goed kunnen vertalen met bevoegdheid. Je kunt autoriteit hebben onder een groep mensen, maar om te kunnen genezen of bevrijden heb je autoriteit nodig in geestelijke zin, in de  geestelijke wereld. Net zoals je in een bedrijf bevoegd kunt zijn tot iets, een procuratie kunt hebben om iets te doen, geldt dat ook, voor zover ik het kan beoordelen, voor de geestelijke wereld.

Waarom heb je tot nu toe in de kerk zo weinig over autoriteit gehoord?
Als autoriteit zo’n belangrijk onderwerp is, waarom wordt er in de kerk dan zo weinig onderwijs over gegeven? Daar kan ik twee redenen voor bedenken. Ten eerste is het Griekse woord exousia met allerlei Nederlandse woorden vertaalt in onze vertalingen van de Bijbel.  De vertaling van het NBG vertaalt exousia bijvoorbeeld met de woorden: gezag, macht, bevoegdheid, volmacht, machthebbers, beschikking, vrije beschikking, overheden, overheid en recht (bron: overzicht woordnummer 1657 uit de Studie Bijbel deel 12). Door al die verschillende woorden waarin exousia is vertaald, wordt het voor ons een vaag begrip.

De tweede reden zou kunnen zijn dat autoriteit ons ook gelijk meer verantwoordelijk maakt. En daar houden  we als mensen over het algemeen niet van.  Het past ook niet zo in de theologie van de meeste kerken. Helaas. Want het is voor een volgeling van Jezus, voor de nieuwe mens van cruciaal belang.

Het begrip autoriteit in de Bijbel
In het Grieks schrijf je het woord exousia met de Griekse letters ‘???????’ . Je dient het woord ‘exousia’ uit te spreken met de nadruk op de voorlaatste lettergreep. Het zelfstandige naamwoord ‘exousia’ komt 103 keer voor in 93 verzen in de Bijbel. Daarnaast komt ook nog het werkwoord éxousiazo of met de Griekse letters ?????????, zeven keer voor in drie verzen.

Wat mij is gevallen dat de Bijbel het woord exousia vooral gebruikt om er vergaande waarheden mee duidelijk te maken. Het gaat daarbij niet alleen om verhoudingen tussen mensen, maar ook de verhoudingen in de onzichtbare geestelijke wereld en de verhouding tussen de onzichtbare en zichtbare wereld. Er zijn  teksten waar exousia in voorkomt waar je het gevoel van overhoudt dat er meer is dan ogenschijnlijk uit de tekst blijkt. In de laatste alinea geef ik daar voorbeelden van.

Betekenis van het woord exousia
Er is in het Nederlands geen vergelijkbaar woord om mee te vertalen. Je kunt de betekenis van het woord exousia wel omschrijven. Exousia betekent (recht op) vrijheid van handelen, niet door anderen gehinderde macht (om iets te doen). Om een helder beeld te krijgen zal in de teksten uit de Bijbel in de NBV vertaling steeds het Griekse woord exousia laten staan.

Exousia in de geestelijke wereld is vergelijkbaar met die tussen mensen
Een gebeurtenis, die in de Bijbel wordt beschreven maakt dit duidelijk. Matteüs 8:8-10 ‘Daarop zei de centurio: ‘Heer, ik ben het niet waard dat u onder mijn dak komt, u hoeft alleen maar te spreken en mijn slaaf zal genezen. Ook ik ben iemand die onder andermans exousia staat en zelf weer soldaten onder zich heeft, en als ik tegen een soldaat zeg: “Ga!” dan gaat hij, en tegen een andere: “Kom!” dan komt hij, en als ik tegen mijn dienaar zeg: “Doe dit!” dan doet hij het.’ Toen Jezus dit hoorde, verbaasde hij zich en hij zei tegen degenen die hem volgden: ‘Ik verzeker jullie: bij niemand in Israël heb ik zo’n groot geloof gevonden’. 

Voor deze centurio was autoriteit in de geestelijke wereld een realiteit die volgens hem overeen kwam met de autoriteit in het intermenselijke verkeer. Een daad van groot geloof als je er zo over denkt! Om door ons na te volgen.

De exousia van de duivel
Ik begin maar met de tekst waarin het gaat over de exousia van de duivel. Het evangelie is gekomen in een wereld, die onder de exousia was van de duivel.  In Lukas 4 vers 6 probeert de duivel Jezus te verleiden. ‘De duivel zei tegen hem: ‘Ik geef u de exousia over dat alles en ook de roem die ermee gepaard gaat, want ik kan daarover beschikken en ik geef het aan wie ik wil …’. Het gaat hier om de exousia over de hele aarde.

Je leest in het boek Openbaringen dat de duivel nog steeds exousia heeft. In Openbaringen 13: 2 staat: ‘De draak droeg zijn kracht en heerschappij en exousia over aan het beest’.  En ook in vers 4 wordt dit gezegd. Pas in Openbaringen 20:2 wordt de duivel voor duizend jaar geketend. En daarna, vers 10, wordt hij in de poel van vuur en zwavel geworpen. Nergens kon ik vinden of de exousia ook van hem afgenomen werd.

Al voor de opstanding was de exousia van Jezus groter dan die van de duisternis.
De exousia van Jezus was tijdens zijn leven op meestal groter dan die van het rijk van de duisternis. Lukas maakt hier melding van. Lukas 22:53: ‘Dagelijks was ik bij u in de tempel, en toen hebt u geen vinger naar me uitgestoken, maar dit is uw uur, het uur van de exousia van de duisternis.’

Tijdens dit uur was de exousia van de duisternis te groot. Blijkbaar voorkwam de exousia van Jezus eerdere gevangenneming. Hier zijn zover ik weet drie voorbeelden van. Een toen ze hem van de steilte wilde storten, ‘maar hij liep midden tussen hen door en vertrok’, Lukas 4:30. In Johannes 7:30 en 8:20 wordt gezegd dat ze hem wilden grijpen maar dat zijn uur nog niet gekomen was.

Jezus geeft exousia aan de twaalf discipelen
Matteüs 10:1 ‘Daarop riep hij zijn twaalf leerlingen bij zich en gaf hun de exousia om onreine geesten uit te drijven en iedere ziekte en elke kwaal te genezen’. Wat hier gebeurt, is ontzagwekkend. Hoe zou je zo’n ceremonie moeten noemen? Een kroning of een inwijding?

Op een andere plek wordt dezelfde inwijding van de discipelen beschreven nl.  in Lukas 9:1 Hij riep de twaalf bij zich en gaf hun exousia over alle demonen, en de kracht om ziekten te genezen’. Opvallend hier is dat de discipelen zowel de exousia als de kracht krijgen om te genezen.

De vraag die dit oproept is de vraag of Jezus bevoegd was om dit te doen. Had hij zelf die inwijding ook ontvangen? Zou wel moeten denk ik, anders was dit een farce. Ik denk dat Matteüs die inwijding aangeeft, hoofdstuk 3 vers 17 ‘En uit de hemel klonk een stem: ‘Dit is mijn geliefde Zoon, in hem vind ik vreugde.’ Deze gedachte wordt nog versterkt door de uitspraak in Johannes 1:12 Wie hem wel ontvingen en in zijn naam geloven, heeft hij de exousia gegeven om kinderen van God te worden.

Dat is denk ik de lijn van exousia: Jezus heeft exousia omdat hij een kind van God is. En Jezus geeft de mensen die in Hem vertrouwen de exousia om kind van God te worden. En daarmee ook de exousia om bijzondere dingen te doen.

Jezus geeft exousia aan zeventig anderen.
Jezus liet het niet bij het geven van exousia aan zijn direct twaalf uitgekozen leerlingen. Nee Hij gaf de exousia over de vijand ook aan zeventig anderen. Lukas 10:19 ‘Bedenk wel: ik heb jullie de macht gegeven om slangen en schorpioenen te vertrappen en om de kracht van de vijand te breken, zodat niets jullie kan schaden’. De inwijding van de zeventig heeft een belangrijk voorloper in de Thora. Mozes had destijds in opdracht van God zeventig leiders meegenomen naar de ontmoetingstent waar ze prompt begonnen met profeteren (Numeri 11:25).

Waren het eerst discipelen, die later apostelen werden, die exousia kregen, daarna waren het zeventig mensen, een soort van pioniers denk ik, niet de eersten de besten. Dit geeft wel aan dat deze exousia niet zomaar direct voor iedere nieuwe volgeling is. Maar wel weer voor hen die na het werk vanuit discipelschap het werk van een apostel gaan doen en aan hen die leidinggevende posities innemen.

Exousia wordt ook aan dienaren gegeven.
Als Jezus over de toekomst spreekt dan spreek hij volgens Marcus 13: 33-34 ‘Pas op, wees waakzaam, want jullie weten niet wanneer die tijd zal komen. Het is als met een man die op reis ging: hij verliet zijn huis en droeg de exousia over aan zijn dienaren, die elk een eigen taak kregen, en de deurwachter gaf hij opdracht om de wacht te houden’. Hier kom je nog een nieuw aspect tegen namelijk dat de exousia is verbonden met je taak.

Alle exousia aan Jezus
Onze Heer heeft exousia in de hemel en op aarde. In Matteüs 28: 18 doet Jezus aan de discipelen de mededeling dat alle exousia nu aan Hem is gegeven zowel in de hemel als op de aarde. Daarmee is Jezus onze perfecte koning. Hij kan legers uit de hemel inzetten op de aarde.

Exousia over het spreken
Er staan verschillende teksten in de Bijbel over de verschillende terreinen waarvoor de exousia geldt. Matteüs 7:28-29 ‘Toen Jezus deze rede had uitgesproken, waren de mensen diep onder de indruk van zijn onderricht, want hij sprak hen toe als iemand met exousia, en niet zoals hun schriftgeleerden’.

Ik stel me voor dat de schriftgeleerden anderen citeerden en spraken als die zegt dit en die zegt dat. Jezus vertelt de mensen hoe het is en nog meer hij paste het toe in de praktijk van het leven. Zou ook het beeld van Jezus volgelingen moeten zijn. Als wij als zijn volgelingen dat doen, dan gaan wij ook meer en meer met exousia spreken.

Exousia om te vergeven.
Dit staat in de context die bij mij diverse vragen opriepen. Matteüs 9:1-8 Hij stapte weer in de boot en stak over, terug naar zijn eigen stad. Daar probeerden een paar mensen een verlamde bij hem te brengen die op een draagbed lag. Bij het zien van hun geloof zei Jezus tegen de verlamde: ‘Wees gerust, uw zonden worden u vergeven.’ Daarop zeiden enkele schriftgeleerden bij zichzelf: Wat een godslasterlijke taal! Jezus doorzag hun gedachten en zei: ‘Waarom hebt u zulke boosaardige gedachten? Wat is gemakkelijker, te zeggen: “Uw zonden worden u vergeven” of: “Sta op en loop”? Ik zal u laten zien dat de Mensenzoon exousia heeft om op aarde zonden te vergeven.’ Toen zei hij tegen de verlamde: ‘Sta op, pak uw bed en ga naar huis.’ En hij stond op en ging naar huis. Bij het zien hiervan werden de mensen van ontzag vervuld en ze loofden God, om de exousia die hij aan mensen heeft verleend.

Een korte samenvatting kan zijn: Jezus laat door de genezing zien dat hij ook bevoegd is om zonden te vergeven.

Dit roept allerlei vragen op. 1. Als je exousia hebt om te genezen heb je dan ook exousia om te vergeven? 2. Heb je überhaupt vergeving nodig voordat je kunt genezen? 3. Is geloof, vertrouwen in Jezus, van je vrienden al genoeg om vergeving te krijgen.  Mogelijke antwoorden. Op vraag 1: volgelingen van Jezus kunnen inderdaad exousia hebben om te vergeven. Je zegt het ze aan. Als je het hart van God kent, dan weet je wat je mag en kunt doen. Op vraag 2: bekering van een zonde kan voor iemand een noodzakelijke voorwaarde zijn voor genezing. Op vraag 3: de vrienden en ook de persoon zelf, denk ik, keken verwachtingsvol naar Jezus. Dat verwachtingsvolle kijken raakt het hart van volgelingen van Jezus en ook van Jezus zelf en van God de Vader.

Exousia om leven te geven.
Johannes 17:2 ‘Hij heeft van u exousia over alle mensen ontvangen, de exousia om iedereen die u hem gegeven hebt het eeuwige leven te schenken’.

Is ook een taak van de volgelingen van Jezus. In leven helpen te voorzien. Niet even maar voor een onbepaalde tijd.

Exousia over steden.
Hierboven wordt al genoemd dat je exousia kan krijgen om te genezen en duivelen uit te drijven. Maar het gaat nog verder. Exousia over steden. Het staat in Lukas 19, een gelijkenis die wij de gelijkenis van de talenten noemen. Volgens vers 1 staat deze gelijkenis in het kader van het Koninkrijk van God. En dan klinkt in Lukas 19: 17 Zijn meester zei: “Voortreffelijk, je bent een goede dienaar. Omdat je betrouwbaar bent geweest in iets zeer gerings verleen ik je het exousia over tien steden”. Hier heeft een geestelijke inzet namelijk met geloof en moed aan het werk gaan een bijzondere exousia opgeleverd.

Ook deze toekenning van Jezus van exousia heeft een voorganger van eeuwen her, namelijk de toekenning hiervan aan Jeremia. Jeremia 1:10 Nu, op deze dag, geef ik je gezag over alle koninkrijken en volken, om ze uit te rukken en te verwoesten, om ze te vernietigen en af te breken, op te bouwen en te planten.’ Dit zijn de woorden, die Jeremia te horen kreeg toen hij werd aangesteld als profeet. En inderdaad heeft hij diverse woorden over diverse volken uitgesproken, die ook werkelijkheid zijn geworden.

In het boek Openbaringen komt die exousia over de volken weer terug in de brief aan de engel van de gemeente van Thyatira, Openbaringen 2:26-29 Wie overwint en mij navolgt tot het einde, zal ik exousia  geven over alle volken. Met een ijzeren herdersstaf zal hij hen hoeden, als aardewerk worden ze verbrijzeld. Ik geef hem macht (Griekse woord ‘poimaino’), zoals mijn Vader die aan mij heeft gegeven. En ik zal hem ook de morgenster geven. Wie oren heeft, moet horen wat de Geest tegen de gemeenten zegt.”

Bronnen:
De link  http://www.blueletterbible.org/lang/lexicon/Lexicon.cfm?strongs=G1849&t=KJV&page=2  geeft alle teksten met het woord exousia, strong G1849. Het woord exousia is te vinden in de Studiebijbel onder nummer 1675.