Best lastig om goede informatie over de vervangingsleer te vinden, ik hoop dat deze uitleg klopt.

Algemeen gezegd is de vervangingsleer dat je leert dat de christelijke kerk de voortzetting is van Israël, oftewel Israël is vervangen door de kerk. God heeft nu de kerk uitgekozen, Hij is na Pinksteren met de kerk verder gegaan.

Na de tweede wereldoorlog, met die afschuwelijke Holocaust, hebben de meeste kerken uitgesproken dat ze afstappen van de overtuiging dat de kerk de vervanging is van Israël.

Maar, hoe is het nu met het vervolg? Levert deze verandering van overtuiging ook een andere houding op tot het Oude Testament, of een andere houding tot seculiere, orthodoxe en Messias belijdende joden of een bepaalde houding tot de staat Israël? En nog heftiger. Gaan we alle veranderingen die ingevoerd zijn op basis van de vervangingstheologie destijds vanaf de eerste eeuwen, nu ook terugdraaien?

Wat vindt u er eigenlijk van als we zeggen: ‘wij staan niet meer achter de vervangingsleer’ en er wordt geen gevolg aan gegeven. Is dat dan niet hypocriet?

Mocht u niet zeker weten hoe uw kerk of gemeente er over denkt, dan zou ik dat even navragen als ik u was.

Hier een beetje verdieping. De alinea’s hieronder geeft informatie weer, die ik op internet vond, een site van Kees Bloed.

Vervangingsleer
“In 325 na Christus besloot ongeveer 15% van de toenmalige kerk te Nicea dat de christelijke praktijk die van de joden moest vervangen. Zij stelde een nieuwe christelijke traditie in: Een nieuwe kalender en een nieuw belijden waarin Israëls rol was uitgespeeld en de kerk haar vervangt. Dit was toen al een oude discussie en het grootste deel van de kerk wilde haar handen hier niet aan vuil maken. Maar Constantijn en zijn opvolgers deelden de lakens uit. Het was de politieke voorkeur om een christendom te bouwen dat de joden uitsloot. Het is Rome geweest die het idee dat de kerk in plaats van Israël kwam, heeft opgedrongen aan de kerk. Dit is later vervangingsleer genoemd”.

De reformatie
Kwam er in de Reformatie een andere kijk op de vervangingsleer? Het lijkt er wel op. Hieronder weer een citaat.

“Calvijn leerde: ‘Het verbond met alle vaderen (uit het OT) verschilt in wezen en zaak in het geheel niet van het verbond met ons, maar is geheel één en hetzelfde. Alleen de bediening verschilt.’ (Inst. II.10.2) Hij gaat op deze manier uit van een fundamentele eenheid tussen Israël en de kerk, en ziet als zodanig in wezen slechts één verbond en één volk van God. Vanuit dit uitgangspunt is de gereformeerde verbondstheologie verder ontwikkeld”.

“Het calvinisme heeft zich dus altijd al verbonden geweten met het joodse volk, zonder dat dit hun identiteit in Christus loochende. Zij ziet de eenheid met Israël slechts daar waar in het verbond gewandeld wordt. De ‘ware kerk’ sluit Israël dan niet buiten, maar sluit de gelovigen uit Israël juist in. Daarmee is de reformatie de vervangingsleer een stap voorbij”.

Dit zijn mooie woorden, maar oude uitspraken zoals van het concilie van Nicea werden niet herroepen. En ook ging met niet terug naar de Hebreeuws manier van met Gods Woorden omgaan. Als men op die manier was bezig gegaan, was de bijbel weer helder geworden en had men de eenheid in Gods Woorden ontdekt.

In plaats van onderwijs uit Gods Woord ging men eigen theologie ontwikkelen en ging men aparte geschriften maken, zoals de drie formulieren van Enigheid: de Heidelbergse Catechismus, de Nederlandse geloofsbelijdenis en de Dortse Leerregels. Men wilde duidelijk maken wat de leer zou moeten zijn om zo eenheid in de kerk te krijgen. De documenten leidden echter, dat had men kunnen weten, juist tot onenigheid.

Conclusie
De vervangingsleer werd al een vroeg stadium door de kerk aangehangen. En dit heeft het gevolg gehad dat men instellingen van het Oude Testament ging ‘vervangen’ door eigen regels. Meestal gebaseerd op de eigen cultuur en religie. Als je afstand wil nemen van de vervangingsleer zou je dus ook vervanging van Gods regels door de eigen regels moet terugdraaien. Wil je oprecht bezig zijn tenminste. Maar dat is best ingrijpend. Ik kan me voorstellen dat je daar goed over moet nadenken.

Wat te doen?
Als we iets denken en ook doen wat de Heere God te kort doet en onze medemens beschadigt, dan is daar in de gemeente van God een standaard weg voor: erkennen en belijden, bekering en herstellen voor zover dat mogelijk is. Als u zich hier ook in kunt vinden, bidt dan met mij mee.

Erkennen en belijden:
Heer, ik erken en belijd dat de kerk niet de voortzetting of de vervanging van Israël is. Dat is in het licht van Uw Woord: onzin, is geheel in tegenspraak met Uw bedoeling en is een aanslag op Uw volk. Ik neem daar afstand van. Ik wil dat niet meer zo zien.

Heer, dat de kerk waartoe ik behoor Uw geboden heeft vervangen door eigen regels is een schandaal. Ik erken en belijd dat de kerk waartoe ik behoor eeuwenlang gedwaald heeft op dit terrein. Als iemand die tot de Reformatie behoort, erken en belijd ik dat zelfs al zagen we dat het onjuist was, er weinig tot niets in onze leer en leven is veranderd.

Heer help mij om op de goede manier hierover te denken. Heer help me ook om volgens uw regels en inzettingen te leven.

Voor iedereen die dit erkend: wat moeten we doen?
Nu weten we dat de Heer en Onze Vader in de hemel ons als mensen ook vrijheid en ruimte heeft gegeven om zelf  dingen te regelen. Naar mijn idee hoeven we ons leven niet 100% terug te veranderen naar de instellingen van het Oude en Nieuwe Testament. En al helemaal niet naar de joodse regels, die er extra zijn gemaakt.

Maar het is natuurlijk wel raar als we de feesten, die God heeft ingesteld als een ‘altoos durende inzetting’ hebben veranderd. En er zijn allerlei theologische kwesties die in de weg zitten in het contact met onze God en die als gevolg daar van ook belemmerend zijn voor onze gezondheid.

Ik lanceer dit maar even als voorstel: laten we de dag, die begint om 12:00 ’s nachts in plaats van bij zonsondergang zoals dat in de Bijbel is, maar zo houden. En ook de maanden zoals ze nu zijn. En de namen van de dagen en de maanden, ook al zijn die deels vernoemd naar rare goden. Maar de sabbat en de feesten, die God heeft ingesteld, moeten we denk ik weer gewoon gaan vieren.

En wat de theologische kwesties. Er is natuurlijk een heleboel goede theologie in de kerk. Laten we dankbaar zijn voor alles wat is bewaard. De diverse kerken hebben soms weer andere mooie dingen bewaard (ik denk aan de RK en de Oosters Orthodoxe kerken) of soms weer teruggevonden (de Reformatie, de Pinksterbeweging en de 7^de dag Adventisten). Maar ik heb me wel vast voorgenomen om mijn theologie weer volledig af te stemmen op het Hebreeuwse gedachte goed. En als ik en jij dit doet en wij vertellen ervan in onze eigen kring zal dat de gemeente Gods positief beïnvloeden.

– – – – – –
Mocht u zich verder willen verdiepen bij welke concilies in het begin van de kerk welke stappen zijn gezet dan is daar op internet (vooral Engels talig) en in kerkgeschiedenis boeken meer over te vinden.

Het is mijn bedoeling op deze site meer pagina’s te plaatsen over onderdelen van het geloof van Israël die vervangen zijn door eigen Westerse inzichten. Zo kunt u dan ook concreter erkennen en belijden en herstellen.